Akcja M«

Transport mebli w kontekście masowych morderstw

W całej Europie grabiono nie tylko kolekcje sztuki i biblioteki, ale także meble i wszelkiego rodzaju artykuły gospodarstwa domowego pochodzące z mienia żydowskiego. W okupowanych krajach Europy Zachodniej, krajach Beneluksu i we Francji przyjęto szczególnie systematyczne podejście - specjalnie w tym celu uruchomiono »Akcję M«. »M« oznacza meble.

Rozpoczęła się ona 14 stycznia 1942 r. na polecenie Reichsleitera Alfreda Rosenberga, który natychmiast skontaktował się z Hitlerem. Naczelne Dowództwo Armii było również zaangażowane, a osoby odpowiedzialne zdawały sobie sprawę, że jest to nie tylko rabunek de facto, ale także de iure. Niemiecki ambasador w Paryżu napisał notatkę: »Z formalnoprawnego punktu widzenia nie ma podstawy prawnej dla tego środka«. Zamiast tego konieczne było powołanie się na jego »historyczne uzasadnienie«. Kiedy Alfred Rosenberg został skazany na śmierć w Norymberdze w 1946 roku, jego odpowiedzialność za »system zorganizowanej grabieży własności publicznej i prywatnej we wszystkich najechanych krajach Europy« była jednym z czterech podanych powodów.

Do 1944 r. w ramach »Akcji M« wysłano 735 pociągów, które przywiozły do Niemiec 29 463 wagonów, a także co najmniej 580 statków towarowych. Jednak mimo ogromnych ilości, władze chciały więcej: we wrześniu 1943 r. w raporcie z audytu skrytykowano znaczne braki kadrowe, które utrudniały pracę, szczególnie »w obszarze transportu«. Istniały »znaczne zaległości« w ewakuacji 70 000 już zarejestrowanych żydowskich mieszkań i domów. Dlatego »absolutnie konieczne było jak najszybsze pozyskanie dalszego niemieckiego personelu do przeprowadzki«.

Ogromna liczba mebli i artykułów gospodarstwa domowego, które zostały zlicytowane i rozdane niemieckiej »społeczności narodowej«, została uznana za »kluczową« dla utrzymania morale wojennego, również w obliczu rosnącej liczby bombardowań. Na przykład w Liège/Liège Służba Bezpieczeństwa (SD) została poinstruowana, aby przyspieszyć aresztowanie żydowskich mieszkańców »tak szybko, jak to możliwe«, aby ich meble mogły zostać »uwolnione«.

Henning Bleyl

Źródło:
Henning Bleyl: Möbeltransporte im Kontext des Massenmords, In: Irene Nierhaus et al (eds.): Unbehaust Wohnen, Mariann Steegmann Institut der Universität Bremen Bremen 2019.